رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی معتقد است: امام جماعت عاملی مهم در پیشرفت و ترقی مسجد و جذب مردم به شمار می رود و اگر دارای شرایط لازم باشد، تأثیری به سزا در تحولات مسجد و گرایش جوانان به آن دارد.
یکی از رسالت های پیامبر اکرم(صلي الله عليه و آله) پس از دریافت وحی الهی و رسانیدن آن به مردم، ایجاد پایگاهی به نام مسجد بود تا مکانی برای عبادت و ذکر حق تعالی و تشکیل اجتماعات اسلامی و مردمی باشد.
بعد از آن بود که مسلمین در صفوف وحدت بخش نماز جماعات که در مساجد برگزار می شد، روح تربیت و نشاط را در جامعه به وضوح مشاهده کردند.
در کشور ما مخصوصاً در دوران انقلاب و هشت سال دفاع مقدس، مسجد مکانی برای بسیج نیروهای مردمی، آموزش، سازماندهی و پشتیبانی نیروهای بسیجی و مردمی بوده در این میان حضور جوانان در کنار سایر قشرهای مردم دیده می شود.
حضور مردم در نمازهای جماعت و تشکیل حلقه های کمک های مردمی، بسیج نیروهای اعزامی به جنگ، ایجاد کلاس های آموزشی و ... نقش مؤثّرتری در رونق مساجد داشت ولی با گذشت زمان و سپری شدن آن روزهای سخت کارکرد مسجد در برخی از مساجد ایران تفاوت پیدا کرده است به طوری که در برخی از مساجد شاهد استقبال گسترده مردم از نمازهای جماعت هستیم و در برخی دیگر بالعکس حضور مردم به ویژه جوانان در مسجد به علت های مختلف رونق ندارد.
امام جماعت در هر مسجد عاملی مهم در پیشرفت و ترقی مسجد و جذب مردم به شمار می رود و چنانچه دارای شرایط لازم باشد، تأثیری به سزا در تحولات مثبت در جوانان و گرایش آنان به مسجد دارد.
حجت الاسلام سید صمصام الدین قوامی، رییس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی در بیان دلایل پررنگ و کمرنگ بودن حضور مردم در برخی از مساجد به خبرنگار شبستان گفت: یکی از مهم ترین دلایل حضور پر رنگ مردم در مسجد به نوع مدیریت امام جماعت آن مسجد بستگی دارد.
وی افزود: یکی از نقش های اصلی و محوری امام جماعت مسجد آن است که زمینه را برای عبادت خالصانه و پر شور مردم فراهم کند تا مؤمنان در مسجد با پرداختن به نماز و دعا با خداوند متعال به معنای واقعی کلمه اُنس بگیرند.
هر اندازه امام جماعت مسجد در ایفای این نقش حیاتی موفق و قوی عمل کند به مسجدی که قرآن و سنت آن را ترسیم کرده است، یعنی «مسجد نمونه» نزدیکتر است.
از عواملی که می تواند در جذابیت امام جماعت و حضور گسترده مردم در مسجد مؤثر باشد، توانایی و اندوخته های علمی، اخلاق خوب و نظم در برنامه کاری امام جماعت در مسجد است. 
ممکن است سؤالی از طرف جوانان در حیطه تخصصی مطرح شود ، در صورتی که وی با علوم مختلف آشنا باشد، می تواند این سوالات را پاسخگو باشد.
طبیعتاً قدرت علمی روحانی مسجد باعث اطمینان و اعتماد مردم، به خصوص جوانان می شود و آنان نیز همواره سعی می کنند در مواقع لزوم با وی ارتباط برقرار کنند و با اطمینان خاطر و طیب نفس با وی معاشر شوند و از کمالات و معلومات امام جماعت بهره مند شوند.
وی در مورد برقراری ارتباط با نمازگزاران تاثیر گذار در جاذبه مندی مسجد می گوید :
خلق و خوی نیکوی امام جماعت مسجد و مهارت اجتماعی وی در برقراری ارتباط با نمازگزاران فوق العاده مؤثر است ، اگر امام جماعت رفتار مناسب و حاکی از احترام از خود نشان دهد، مردم به نماز و حضور در مسجد علاقه مند می شوند.
مطالبی که امام جماعت بیان می کند، باید حتی المقدور ساده و شیوا باشد و از تلفظ کلمات و جملات عجیب و غریب و نامأنوس بپرهیزد، چرا که ممکن است برخی مخاطبان وی افراد کم سواد و ناآشنا به کلمات تخصصی باشند، در غیر این صورت موجب خستگی و یا کم شدن حضورشان در مسجد می شود.
اگر نماز جماعت مسجد طولانی شود طبیعتاً نماز طولانی می شود و ممکن است مأمومان خسته شوند ، در نتیجه در مسجد کمتر حضور یابند و یا ترجیح دهند نماز را به صورت فرادا بخوانند.
داشتن مدیریت زمان در برنامه های فرهنگی و دینی مساجد یکی دیگر از زمینه های جذب مردم به مسجد می شود.
باید سعی شود برنامه های اجرایی مساجد (سخنرانی ها، کلاس های آموزشی، همایش ها، مراسم دعا و ...) کوتاه و متناسب با ظرفیت های جسمی، روحی و روانی، ویژگی های سنی و ذهنی مخاطبین طراحی و اجرا شود تا از خستگی، دلزدگی و در نتیجه گریز جوانان از برنامه های فرهنگی مساجد جلوگیری شود.
پیامبر اسلام (ص) در مسجد، آیات قرآن کریم، احکام و معارف دینی را متناسب با رشد و توان فکری مخاطبان آموزش می دادند ، این جلسات از نظر فاصله زمانی به گونه ای تنظیم می شد که باعث خستگی شنوندگان نشود.
معمولاً این جلسات پس از نماز صبح و شام که تعداد بیشتری از مردم در مسجد حضور داشتند، بیشتر برگزار می شد ، به همین دلیل شور و نشاط بیشتری در حفظ و ثبت مطالبی که رسول خدا (ص) مطرح می فرمود، در میان مخاطبین وجود داشت.
در مسجد النبی، علاوه بر جلسات سخنرانی، جلسات آموزشی و پرسش و پاسخ به صورت گفتگو و دوطرفه تشکیل می شد ، آن حضرت بسیاری اوقات پس از نماز صبح تا طلوع آفتاب در مسجد می نشست و این وقت، صرف پاسخگویی به پرسش های دینی بود.
وی با استناد به این کلام امیرالمؤمنین (عليه السلام) که می فرمایند: «از رسالت های مهم و اساسی مسجد آن است که به معنای حقیقی کلمه کانون هدایت مسلمانان باشد»، تصریح کرد:
تنوع بخشیدن به محتوای برنامه های فرهنگی مساجد از نظر موضوع، روش و اجرا، استفاده از شیوه های نوین آموزشی در ارایه و انتقال مفاهیم و ارزش های دینی و مذهبی به مردم، اصل آسان گیری و اصل اعتدال و میانه روی در آموزش مسائل و مفاهیم دینی و پرهیز از اجرای برنامه های یکنواخت، تکراری و خسته کننده از مواردی است که موجب جاذبه مندی مسجد می شود.
یکی دیگر از عواملی که موجب می شود برخی از مساجد با اقبال و استقبال گسترده مردم روبرو شوند توجه به بحث انفاق و گره گشا بودن مساجد در مشکلات مردم و مامن قرار گرفتن برای رفع گرفتاری های جوانان است.
در صورتی که مردم ببینند مسجد جایگاه طرح مشکلات اجتماعی است و حضور در چنین مکانی روح تعهد و مسئولیت را در فرد می دمد، موجب نوعی مبارزه با بی تفاوتی است. آنها در این فضا سعی می کنند در چنین مساجدی حضور پرنگ داشته باشند.
خادمین و هیئت امنای مساجد نیز در جاذبه مندی و زمینه سازی برای حضور پر رنگ مردم در مسجد نقش تاثیر گذاری دارند ، در حال حاضر اکثر خدام و اعضای هیأت امنای مساجد از افراد کهنسال، باز نشسته و بیسواد یا کم سواد هستند و این گونه افراد روحیه برخورد با تمام طبقات اجتماع را ندارند 
از آنجا که شایستگی لازم را برای اداره مساجد ندارند و باعث گریز نوجوانان و جوانان از مسجد می شوند ، پس باید خادمان مسجد از افراد جوان، تحصیل کرده و آگاه باشند تا اشکالات یاد شده پیش نیاید ، لازمه جذب این افراد نیز تأمین مسائل اقتصادی ، امنیتی و رفاهی آنها است.
انصار : ایشان ضمن بیان مطالب مفید و آموزنده متاسفانه به یکی از مهمترین عامل کم شدن نماز گذاران که همانا پرداختن به مسائل یک سویه ی جناحی از سوی برخی ائمه ی محترم مساجد است اشاره ای نفرموده اند !
منبع : شبستان
