صادق زیباکلام با انتقاد از گسترش فساد دولتی در طول سال‌های 1384 تا 1392، دو دلیلی اصلی را برای بروز چنین مفاسدی ذکر کرد.
این استاد دانشگاه، در روزنامه «قانون» نوشته است: اگر کسی مدعی آن شود که از زمان پایان قاجارها یعنی قریب به 90 سال گذشته، در هیچ مقطعی چنین فساد لجام‌گسیخته‌ای در ایران وجود نداشته است، فکر نمی‌کنم سخنی به اغراق گفته باشد. در حقیقت ما هیچگاه شاهد چنین فساد دولتی با این حجم که در فاصله سال‌های 84 تا 92 در کشور اتفاق افتاد، نبوده‌ایم.
حال سؤالی که مطرح می‌شود این است که با توجه به اینکه چهره‌ها و مسئولانی که در این مقطع تاریخی قدرت را در دست داشتند حسب ظاهر باید افراد متدین و اصولگرایی بوده باشند، چرا باید با وجود چنین افرادی چنین حجمی از فساد در کارخانه‌ها، بانک‌ها یا ارگان‌ها و سازمان‌های دیگر شیوع پیدا کرده باشد؟ فروش هوا، زمین و جنگل چطور می‌توانسته اتفاق افتاده باشد؟ فسادی که نمی‌توان سرمنشاء آن را فقر دانست، چون بر اساس آمار و اطلاعات درآمد کشور در این هشت سال به اندازه کل درآمدهای کشور از ابتدای قرن بیستم تا همین سال‌های اخیر بوده است. یعنی در این مدت به اندازه قریب به 100 سال درآمد نفتی داشته‌ایم.
برای علت و چرایی این قضیه من دو دلیل می‌توانم ذکر کنم؛ دلیل اول پاسخگو نبودن نهادهای بالاتر در کشور است. بالاخره این پرونده‌ها و فسادها در خلاء که اتفاق نیفتاده است. این‌ها در دولت اصولگرایان و در مقطعی اتفاق افتاده است که دولت، مجلس و سایر نهادها دست اصولگرایان بوده است و آنها نه‌تنها دارای بخشی از قدرت بلکه صاحب بیشترین ارکان آن بوده‌اند اما امروز بابت این فسادهایی که یکی پس از دیگری برملا می‌شود اصلا پاسخگو نیستند. بنابراین فقدان نظام پاسخگویی در کشور ما سبب بروز چنین فسادهایی شده و ممکن است باز هم شاهد آن باشیم.
عامل دومی که معتقدم نقش پررنگی در به‌وجود آمدن چنین فسادهایی دارد، اقتصاد دولتی حاکم بر ایران است. در کشور همه‌چیز در دست دولت است. بانک‌ها، نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع بزرگ، راه‌آهن، همه و همه در اختیار دولت است و متاسفانه تجربه تاریخ بشر نشان داده است که هرجا که اقتصاد دولتی شود دیر یا زود فساد در آن رخنه خواهد کرد.
الان بزرگ‌ترین مشکل اقتصاد چین فساد است و در ایران هم که اقتصاد دولتی دارد بزرگ‌ترین مشکل آن فساد اقتصادی است. بنابراین من فکر می‌کنم به جای اینکه بگوییم قوه قضائیه باید شدیدتر عمل کند باید از خود سؤال کنیم که تا به کجا باید چنین اقتصادی را اصلاح نکنیم؟ این اقتصاد است که مولد فسادهای بزرگ است. من در عجبم از اصولگرایانی که تحصیلاتشان در حوزه اقتصاد است و مدام در حال فریاد و نامه نوشتن هستند اما یک‌بار به این فکر نمی‌کنند که چرا چنین حجم از فساد در کشوری مانند هند نیست؟ بنده معتقدم مادامی که اقتصاد دولتی در ایران حاکم باشد فساد جزو گریزناپذیر چنین اقتصادی خواهد بود.
