بسم الله الرحمن الرحيم
قال الحکيم في کتابه العظيم: «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذينَ لا يُريدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقينَ».
يکي از مهم ترين نگراني هاي انسان، عاقبت و وضعيت پايان زندگي اوست زيرا هيچ کسي نمي داند که با چه سرنوشتي از اين دنيا مي رود. آيا مؤمن و آمرزيده از اين جهان مي رود و عاقبت به خير مي شود يا خداي نکرده با کوله باري از گناه و معصيت دنيا را ترک مي‌ گويد و بد عاقبت مي‌ شود.

1- ياد خدا
يکي از عوامل حسن عاقبت ياد و ذکر خداست انساني که به ياد خدا باشد و خدا را فراموش نکند خداوند نيز قطعاً به ياد او است و او را فراموش نمي ‌کند و در کارهاي نيک توفيق مي ‌دهد همان گونه که مي فرمايد: «فَاذْكُرُوني أَذْكُرْكُمْ وَ اشْكُرُوا لي وَ لا تَكْفُرُونِ».
2- استغفار
استغفار و طلب عفو و بخشش از خدا موجب عاقبت به خيري مي ‌شود حذيفه بن يمان از اصحاب پيامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم مي‌ گويد من مرد تند زباني بودم و نسبت به خانواده ام تندي مي نمودم عرض کردم يا رسول الله مي ترسم عاقبت زبانم مرا دوزخي کند فرمود: «فاين انت من الاستغفار اني لاستغفرالله في اليوم مأة مّره» از استغفار غفلت مکن حتي خود من هر روز صد مرتبه استغفار مي کنم.
3- همنشينى با علما
انسان موجودي تأثير پذير است با هر کسي مجالست و همنشيني کند تأثير مي پذيرد بنابراين بايد با علما مراوده و مرابطه داشت تا از کمال همنشيني بهره برد امام على عليه السلام مى فرمايد: «جالِسِ العُلماءَ تَسعَدْ»؛ با دانشمندان همنشينى كن، تا خوشبخت شوى.
تو اول بگو با کيان زيستي پس آن گاه بگويم که تو کيستي
4- محاسبه نفس
انساني که زندگي مادي و معنوي اش حساب و کتاب دارد يقيناً سعادتمند دنيا و آخرت است حضرت علي می فرمايد: «مَن حاسَبَ نَفْسَهُ سَعِدَ»؛هر كه نفس خود را محاسبه كند، خوشبخت مى شود.
و نيز فرمود: سه چيز است كه اگر رعايت كنى خوشبخت مي شوى: هر گاه نعمتى به تو رسيد خدا را سپاس گويى، هر گاه روزي ات دير رسيد از خدا آمرزش بخواهى و هر گاه سختى به تو رسيد جمله «لاحَوْلَ و لاقُوَّة إلّا باللَّهِ» را زياد بگويى.
5- شکر نعمت هاي الهي
امام صادق علیه السلام مي فرمايد: «إنْ أرَدْتَ أنْ يَخْتِمَ بِخَيْرٍ عَمَلُكَ حَتَّى تُقْبَضَ وَ أنْتَ فِى أفْضَلِ الأعْمَالِ فَعَظِّمْ لِلَّهِ حَقَّهُ أنْ تَبْذُلَ نَعْمَائَهُ فِى مَعَاصِيهِ وَ أنْ تَغْتَرَّ بِحِلْمِهِ عَنْكَ وَ أكْرِمْ كُلَّ مَنْ وَجَدْتَهُ يَذْكُرُ مِنَّا أوْ يَنْتَحِلَّ مَوَدَّتَنَا» اگر اراده كرده اى كه عاقبت به خير شوى و قبض روح تو در بهترين حالات باشد، حقّ خداوند را بزرگ بشمار به اين كه از نعمت هاى خدا در معصيت او استفاده نكن و (اگر گناه كردى و خدا تو را عذاب نكرد) مغرور به حلم خدا نباش و گرامى بدار هر كس را كه از ما اهل بيت سخن مى گويد و موّدت ما را پذيرفته است.