حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی 30 اردیبهشت در جلسه درس تفسیر که در مسجد اعظم برگزار می‌شود، گفت: چون پیامبر اسوه همه مردم به شمار می‌آید بر امت لازم است که بگویند ما بر خدا توکل داریم و به سوی او باز می‌گردیم و از پیامبرش تبعیت داریم.

وی در ادامه با اشاره به بحث سوره فصلت و ولایت الهی بیان کرد: خدا چون فاطر آسمان و زمین است، رب است و ربوبیت به خالقیت بر می‌گردد زیرا اگر کسی غیر از خدا ولی و رب بود باید غیر خدا خالق باشد چون ولایت و ترتیب الا و لابد به خلقت بر می‌گردد و یا خودش نحوی از خلقت و یا لازمه خلقت است. ترتیب ایجاد کمال برای شی ناقص است و از آنجا که تلازم میان ربوبیت و خلقت وجود دارد، او ولی است. پس رب هر موجودی باید خالق او باشد، لذا هم ولی، هم فاطر و هم رب است.

آیت‌الله جوادی آملی افزود: جامعه مانند موجودات دیگر است که مرگ، او را رصد می‌کند و باید با نکاح نسل خود را حفظ کند، لذا نکاح را در هستی تدوین کرده و در همین منبع، کثرت است و فرمود در نکاح، نسل شما محفوظ است، نه به وسیله نکاح. نکاح منبع جوشش کثرت است و وقتی جامعه زنده است که نکاح باشد و همین نکاح است که تکمیل کننده نصف دین است.

توضیح درباره «لیس کمثله شیء»

این مفسر قرآن بیان کرد: عرض شد که «لیس کمثله شیء» از محکمترین محکمات قرآن است و هر جا وصفی برای خدا ثابت شد این وصف در کنار آن است تا انسان مبادا خیال کند خدا را شناخته است، زیرا خدا مثل ندارد، اما مَثَل دارد.

وی با بیان اینکه برخی کاف در کمثله را زائد و برخی لازم می‌دانند، افزود: راه سومی در لیس کمثله است که شیخ طوسی فرموده و گفته که من با سیدمرتضی مباحثه کردم و آن اینکه اگر خدا یک مِثل داشت پس باید چندین مِثل می‌داشت و اگر یک شریک داشت باید چند شریک می‌داشت. برخی گفته‌اند کاف زائده و برخی گفته‌اند زائده نیست، زیرا وقتی مثل خدا مثل ندارد یقیناً خود خدا هم مثل ندارد و کاف برای مبالغه است که ما هم در فارسی می‌گوئیم مثل تو مثل ندارد.

آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به نبوغ شیخ طوسی و کشف آن توسط سیدمرتضی ادامه داد: طلبه فاضلی که می‌تواند مرجع و آخوند خراسانی و شیخ مرتضی شود، اگر برود نماینده ولی فقیه و امام جماعت شود خود ر ا رایگان فروخته است؛ طلاب دارای استعداد متوسط باید بروند دنبال این کارها وگرنه اگر کسی شاخص بود در یوم القیامت مسئول خواهد بود.

این مفسر قرآن افزود: سیدمرتضی فهمید شیخ طوسی استعداد خوبی دارد، به او ماهی 12 دینار شهریه داد و او را بورسیه کرد. این مدیریت است که در حوزه امروز هم باید اعمال شود و البته طلاب با استعداد هم باید بدانند مسئول هستند. خدا این نعمت و حافظه و قدرت فکر را به همه نداده است و اگر این نعمت را خدا داد نباید صرف نهاد نمایندگی و امام جماعت کند و حوزه نباید تا قیامت پای سفره آخوند بنشیند و باید مرجع تربیت کند.

تقسیم‌بندی انسان‌ها

این مرجع تقلید در ادامه دعا را کلید دانست و گفت: کلید در دست خداست، اما خدا کلیدی فرعی هم به دست بشر داده. مخازن آسمان و زمین و کلید به دست اوست، اما بر اساس روایت کلیدی هم به ما دادند که دعاست و گفتند بخواهید و بنالید کلید باز می‌شود. ما خیال می‌کنیم دعا را فقط برای ثواب می‌خوانیم. دعا خواستن با خواندن و ناله کردن است و مفاتیح آن همین کلید است و چنین نیست که خدا کلید را گرفته باشد و به احدی ندهد و یا به برخی بدهد.

وی انسان‌ها را به چهار گروه تقسیم‌بندی کرد و یادآور شد: انسان‌ها چهار گروه هستند برخی هم دست و پای سالم دارند و هم خوب می‌بینند و در هنگام خطر(گناه) فرار می‌کنند، ولی برخی دست و پایشان فلج است، اما خوب می‌بینند. گروه سوم دست و پای‌شان باز است، اما چشم و گوش‌شان بسته است که مقدسان بی‌درک هستند و هر چه بگویید عمل می‌کنند و گروه چهارم نه دست و پای سالم و نه چشم و گوش سالم دارند . پس علم مشکل را حل نمی‌کند، بلکه عمل باید باشد.

آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: دین آمده تا هم اندیشه وهم انگیزه را تقویت کند، لذا اسلحه به دست ما داده که دعاست؛ بنابراین از صرف حوزه و دانشگاه کاری ساخته نیست. آن چیزی که انسان را به راه می‌اندازد یا ترس، دوستی و یا شوق به خداست.

وی تاکید کرد: ایمان اختیار محض است و اجباری نیست، زیرا شأن ایمان چیز دیگری است و شأن علم چیز دیگر و کمال هم در این است، یقین، علمی اختیاری نیست، ولی باور اختیاری است، بنابراین ممکن است کسی چیزی را صددرصد بفهمد، ولی باور نکند.