درس آموزی از سیره غنی اهل بیت (ع) می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات مادی و معنوی ما باشد، اما افسوس که در اغلب موارد، تنها به ذکر نام و تجلیل این بزرگان اکتفا می کنیم و آنطور که باید و شاید، حق پیروی ایشان را ادا نمی کنیم. منش و روش مولا علی (ع) از گنجینه های گرانبهایی است که در اختیار داریم و باید هر روز بیش از پیش، به واکاوی جزئیات آن بپردازیم و آن را سرلوحه اعمال و رفتار خود قرار دهیم. بر همین اساس به مناسبت میلاد مولود کعبه با حجت الاسلام والمسلمین محمد مقدم، معاون بین الملل مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) گفت و گو کرده ایم که در ادامه گزارش آن را می خوانید.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد مقدم، ضمن تشریح معنای واژه امام به خبرنگار جماران گفت: معنا و مفهوم واژه «امام» الگو، اسوه و سرمشق است. کاملاً روشن است که ما باید امامان را الگو و سرمشق خود قرار دهیم و باید توجه داشته باشیم که آن ها را آسمانی نکنیم. امام انسانی خودساخته و نماد و نمود علمی و عملی برای سایر انسان هاست. طبیعی است وقتی می خواهیم از بزرگان و ائمه سرمشق و الگو بگیریم؛ باید قبل از هر چیز آن ها را انسان های خودساخته بدانیم و با این نگاه و نظر می توانیم از آن ها پیروی کنیم و پا جای آن ها قرار دهیم.
وی افزود: امام علی (ع) در راستای انسانی که هم زندگی فردی و هم زندگی جمعی داشته و از همه مهم تر، حدود پنج سال، عهده دار نطام سیاسی و حکومتی جامعه اسلامی در زمان پس از بعثت بوده، نماد عدالت و اخلاق است؛ دو اصل اساسی و بنیادی برای همه حاکمان و همه زمامداران در هر عصر و هر نسل و دو ارزشی که همیشه بشر در جستجوی آن ها بوده است.
مقدم اظهار کرد: اگر شما امروز هم می بینید که علی (ع) در سیاست و حکومت، به عنوان الگو و سرمشق است و بشر احساس می کند به او، راه او و آرمان او نیاز دارد؛ به این دلیل است که دقیقاً تشنه همین دو اصل و بنیاد است که در نظام سیاسی علی (ع) کاملاً و به صورت روشن و شفاف دیده می شود. علی (ع) توانست عدالت را در عرصه های مختلف تحقق بخشد. هم در روابط با انسان ها، هم در حوزه سیاسی و هم در حوزه اقتصادی در تاریخ، به عنوان شخصیتی قلمداد شد که جلودار و تحقق بخش عدالت اجتماعی بود.
وی در تبیین اهمیت جایگاه اخلاق در سیاست خاطرنشان کرد: سیاست علی بن ابی طالب (ع) سیاست اخلاقی بود؛ همان چیزی که همیشه حوزه سیاست از آن به دور بوده است. اخلاق در کنار سیاست آن را دلپذیر، انسانی و قابل تحمل می کند و انسان احساس می کند حاکمان به سعادت و رستگاری او بها می دهند.
معاون بین الملل مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) ادامه داد: اخلاق باید در عرصه های مختلف حضور داشته باشد. یک انسان اخلاقی، انسانی است که مناسباتش قبل از هر چیز با خانواده اش و دیگر انسان ها اخلاقی باشد. امیرالمؤمنین (ع) قبل از آنکه عهده دار اداره جامعه باشد، به عنوان یک همسر ویک پدر، مسئولیت اداره یک خانه و خانواده را بر عهده داشت. خانه و خانواده ای که همیشه در طول تاریخ، می تواند برای انسان ها از نظر رفتاری و ساختاری الگو باشد؛ خانواده ای است که امیرالمؤمنین علی (ع) مدیریت می کرد. محبت، عشق، وفاداری و صمیمیت از ویژگی های بارز این خانواده بود. تربیت صحیح در این خانواده جریان داشت و نتیجه این تربیت، فرزندانی هستند که هر کدام توانسته اند در تاریخ، تحول و تغییر عمیقی در روند زندگی انسان ها ایجاد کنند.
وی تصریح کرد: طبیعی است که وقتی انسان نتواند در محیط خانواده اش اخلاق را به معنای واقعی محقق کند یعنی صداقت، قاطعیت و مدیریت نداشته باشد و در محیط خانواده روند و روش اخلاقی را پی نگیرد؛ به عنوان یک موجود اخلاقی در جامعه نیز موفق نخواهد بود. از این جهت، وقتی شما علی (ع) را ردیابی می کنید، می بینید در تمام عرصه های زندگی چیزی که برایش اهمیت داشت، دو اصل عدالت و اخلاق بود و این دو ویژگی از او شخصیتی ساخته که امروز من و شما در آغاز هزاره سوم میلادی، احساس می کنیم بیش از هر زمانی تشنه مکتب، مرام، راه و روش علی (ع) خواهیم بود و مطمئن باشید انسان های بعد هم نیازمند هستند؛ چون اخلاق و عدالت چیزی است که بشر همیشه احساس می کند که در سایه آن می تواند زندگی انسانی داشته باشد.
