پس از اعتراف رسمی عربستان سعودی به کشته شدن جمال خاشقچی روزنامه‌نگار سعودی مقیم آمریکا در خاک ترکیه، «ریاض» چندین مقام اطلاعاتی را برکنار کرد. 

ساعت ۵۶ دقیقه بامداد امروز شنبه (بیستم اکتبر) دادستانی عربستان سعودی در بیانیه‌ای کوتاه ضمن تأیید رسمی «کشته شدن» جمال خاشقچی در کنسولگری عربستان استانبول ترکیه در روز دوم اکتبر، مرگ خاشقچی را نتیجه «مشاجره و درگیری» دانست و گفت که هجده نفر سعودی در این خصوص بازداشت شده‌اند. 

حدود نیم ساعت بعد، خبرگزاری رسمی عربستان (واس) خبر از فرمان جدید سلمان،‌ شاه سعودی منتشر کرد مبنی بر اینکه در پی تحقیقات پرونده خاشقچی، «احمد عسیری» نایب رئیس استخبارات و «سعود القحطانی» مشاور دربار سلطنتی برکنار شدند.

ساعت یک و هفت دقیقه بامداد امروز نیز یک مقام مسئول که نامش فاش نشد، توضیحاتی در خصوص پرونده خاشقچی اعلام و تلاش کرد سران عربستان مثل ملک سلمان و محمد بن سلمان (شاه و ولی‌عهد او) را از اتهام دخالت در قتل خاشقچی مبرا کند. او تأکید کرد که کسانی که در کنسولگری با خاشقچی مشاجره کرده و با او درگیر شده‌اند «تلاش کرده‌اند آنچه رخ داده مکتوم بماند و بر آن سرپوش گذاشته شود». 

با این حال نگاهی به مواضع و سخنان قبلی کسانی مثل سعود القحطانی که پیشتر مخالفان عربستان را به ترور تهدید کرده بودند، حقایقی را آشکار می‌کند. 

سعودی القحطانی که چند سال مشاور دربار سلطنتی بود و از نزدیکان محمد بن سلمان قلمداد می‌شود، سال گذشته (۲۷ مرداد ماه) در پاسخ به توییت «سعد الفقیه» از معارضان خارج‌نشین عربستان گفته بود «پرونده ترورها دوباره باز شده است. منتظر باش». 

یک روز قبل از آن (۲۶ مرداد ماه ۱۳۹۶) القحطانی در توییتی جنجالی از «لیست سیاه»ـی خبر داده بود که قرار است، اعضایش تحت تعقیب و پیگیری عوامل سعودی قرار بگیرند. القحطانی نوشت «عربستان سعودی و برادرانش، اگر چیزی بگویند،‌ عمل می‌کنند. این وعده [ما] است. هر اسمی را که لازم می‌بینید به لیست سیاه اضافه شود با هشتگ [لیست سیاه] اعلام کنید. بررسی و از الان پیگیری می‌شوند».
توییت سعود و تهدید به ترور معارضان

کاربری به نام «ترکی الصالح» (turky Alsaleh) در اعتراض به مشاور دربار سلطنتی در توییترش نوشت «تا وقتی به گفته خودت، مجری هستی، بگو طبق فرمان سرورم؛ -عمرش دراز باد-. اما این حرف‌ها را که در خانه‌تان می‌زنید، نه شاه گفته نه ولی‌عهد او».

اما سعود القحطانی در پاسخ به این توییت نوشت، آنچه او می‌گوید و عمل می‌کند همه دستورات شاه عربستان و ولی‌عهد اوست.

القحطانی ۲۷ مرداد ۱۳۹۶ نوشت: «فکر می‌کنی من سرخود و بدون دستور عمل می‌کنم؟ من مأمورم و مجری امین دستورات سروم ملک [سلمان] و والاحضرت ولی‌عهد امین [محمد بن سلمان].
اذعان سعود به اجرای اوامر سلمان و بن سلمان

با چنین اظهارنظر صریحی، به نظر می‌رسد فرضیه مطلع بودن ولی‌عهد عربستان از اقدامات سعود القحطانی درست‌تر از دیگر فرضیه‌ها و ادعای مقامات سعودی است. ناظران بین‌المللی می‌پرسند آیا می‌شود مقامات امنیتی و اطلاعاتی عربستان سعودی با دو هوپیمای خصوصی به استانبول بروند، منتظر خاشقچی باشند و در میان آنان یک متخصص تشریح جسد هم باشد، سپس به عربستان بازگردند و ولی‌عهد سعودی از اقدامات نزدیک‌ترین شخص خود بی‌خبر باشد؟

قحطانی، قربانی «بن سلمان»

در روزهای گذشته، منابع مختلف، از این احتمال سخن گفته بودند که برای تبرئه محمد بن سلمان و پدرش از اتهام قتل و تکه‌تکه کردن خاشقچی، آنها، افرادی نزدیک به خود را قربانی خواهند کرد. 

در همین ارتباط، اکانت توییتری معروف به «بدون ظل» که مدعی است از افسران اطلاعاتی امارات است، در توییتی مدعی شد که «خالد الفیصل» امیر منطقه مکه و مشاور شاه سعودی یک هفته پس از حادثه به ترکیه رفته و پیشنهاد« قربانی کردن» یکی از مسئولان سعودی را در خصوص پرونده خاشقچی مطرح کرده است.

«بدون ظل» ادعا کرده بود که خالد الفیصل در سفر خود به ترکیه پیشنهاد داده اینطور توافق شود که گفته شود، «سعود القحطانی» مشاور بن سلمان دستور قتل را صادر کرده تا در مقابل نام ولی‌عهد از پرونده ترور دور شود و به این شکل، سعود، «قربانی» این پرونده شود (جزئیات بیشتر).
سفر امیر مکه به ترکیه برای قربانی کردن سعود

«بدون ظل»، هم‌زمان با اعتراف رسمی عربستان به کشته شدن خاشقچی در کنسولگری نوشت: هر عملیات امنیتی خارج از کشور، رئیس دولت یا معاون آن از آن اطلاع دارد؛ لذا سخنان سران عربستان سعودی درباره علت فوت آقای خاشقچی در سطح بین‌المللی [مبنی بر بی‌اطلاعی سران] قابل قبول نخواهد بود. 

«نظام مهداوی» سردبیر فلسطینی روزنامه «وطن - یغرد خارج السرب‏» امروز پس از اعتراف عربستان، در واکنش به توییت سال گذشته القحطانی نوشت، «تو طبق رأی سرورت عمل می‌کنی و مثل سرورت هم غرق غرور بودی. طغیان کردی... بگذار الان همان [سرورت] شفاعت تو را در دنیا و آخرت بکند؛ کسی که تو را به کثیف‌ترین زباله‌دان تاریخ می‌فرستد.

سعود القحطانی کیست؟

«سعود بن عبدالله بن سالم بن محمد بن قاسم الوهابی القحطانی»، زاده هفتم جولای ۱۹۷۸، مشاور دیوان سلطنتی با درجه وزیر و  سرپرست مرکز مطالعات و امور رسانه‌ای دربار سعودی بود که امروز شنبه از این مناصب کنار گذاشته شد. 

سعود پیش از آن هم در سال ۲۰۰۳ مشاور حقوقی دفتر ولی‌عهد (عبدالله بن عبدالعزیز) و مشاور دفتر چندین رئیس دربار سعودی بوده است. 

سعود القحطانی لیسانس دانشکده حقوق از دانشگاه ملک سعود، فوق‌لیسانس عدالت قضایی از دانشگاه عربی علوم امنیتی نایف و چندین مدرک دیگر در حقوق و مدیریت دارد.

روزنامه واشنگتن پست اخیرا در گزارشی ضمن بیان اینکه القطحانی چهل ساله، در غرب شخصیت شناخته‌شده‌ای نیست، نوشت که او یکی از مسئولان ذی‌نفوذ در حاشیه محمد بن سلمان است. واشنگتن پست نوشت که خاشقچی قبلا به دوستانش گفته بود که او به مسئول سعودی و پیشنهادی که به او داده اعتمادی ندارد. آن مسئول، سعودی القحطانی بوده که خاشقچی او را فریبکار و مجری دستورات بن سلمان توصیف کرده بود.

در گزارش واشنگتن‌پست آمده است که خاشقچی معتقد بود، بن سلمان با سعود القحطانی، رسانه‌های سعودی را تحت کنترل دارد. به گفته خاشقچی، سعود القحطانی به دلیل آشنایی کامل با رسانه‌های فضای مجازی «ارتشی کوتوله» در اینترنت به راه انداخته که وظیفه‌اش بزرگنمایی کردن قدرت عربستان در منازعات منطقه‌ای با ایران، قطر و در جنگ پرهزینه یمن است... آنها دنیایی مجازی درست کرده و عربستان را در آن ابرقدرت و محمد بن سلمان را رهبری با محبوبیت بالا معرفی می‌کنند و طبعا همه این اقدامات با موافقت بن سلمان است».

جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی است که بعد از ولی‌عهد شدن محمد بن سلمان، از بیم بازداشت به دلیل داشتن نظرات مخالف در برخی مسائل داخلی، ترجیح داد مقیم آمریکا شود. 

او زمانیکه برای ثبت امور ازدواج جدید خود به مراکز دیپلماتیک کشورش در آمریکا مراجعه می‌کند، با این پاسخ روبه‌رو می‌شود که باید به کنسولگری سعودی در استانبول ترکیه مراجعه کند. او چهار روز قبل از حادثه (جمعه بیست و هشتم سپتامبر) به کنسولگری مراجعه می‌کند اما به او می‌گویند که روز سه‌شنبه اسنادش حاضر خواهد شد. 

روز حادثه بعد از تماس کنسولگری، به او گفته می‌شود که ساعت سیزده به مرکز مراجعه کند اما پس از آنکه مراجعه کرد، هرگز دیده نشد که از آنجا خارج شود. سه روز بعد منابع امنیتی ترکیه به رسانه‌های این کشور گفتند که او در کنسولگری کشته شده و جسدش تکه تکه شده است. 

سرانجام هجده روز بعد، عربستان سعودی بامداد امروز شنبه (بیستم اکتبر) به شکل رسمی و از زبان دادستان این کشور اعتراف کرد که او در نتیجه مشاجره و درگیری در کنسولگری کشته شده است؛ اما این روایت را بسیاری‌ها از جمله عفو بین‌الملل و سناتور جمهوری‌خواه لیندسی گراهام رد کرده‌ و در آن تردید دارند.
*فارس