این نکته در زمره بدیهیات است که «نفی استبداد ستمشاهی» و «استقرار» نظام مقدس جمهوری اسلامی خواسته اکثریتِ کم نظیر مردم ایران در دوران مبارزات بوده است؛ لیکن اصل محوری برای تحقق انقلاب اسلامی و حصول اهداف آن، «اعتماد» بوده است؛ به این معنا که «امام خمینی قدس سره» و «مردم»، به عنوان قهرمانان اصلی این انقلاب با اعتماد به هم و توکل به ذات مقدس حق به این مهم دست یافته اند؛ امام در جامه رهبری انقلاب، مورد قبول و اتفاق اکثریت کم نظیر یا بی نظیر مردم بود، به گونه ای که در بازه زمانی یک ساله منتهی به پیروزی، هیچ یک از مردم ایران، نسبت به رهبری امام، هیچ تردیدی ، به دل یا زبان خود راه ندادند و اقوام، گروهها، مذاهب و طبقات مختلف جامعه، جملگی بر رهبری و امامت ایشان اتفاق یافتند و کلمات و سخنان ایشان را فصل الخطاب حرکت خود قرار دادند.

مردم افزون بر اعتماد به امام و رهبری او، در درون خود نیز به گونه ای از همدلی، همراهی و همزبانی دست یافتند که آن نیز، در اثر اعتماد ایشان به هم فراهم آمد. علت ناتوانی و در پی آن سرنگونی رژیم پهلوی هم، همین همدلی برآمده از اعتماد بود، زیرا حرکت مردم ایران حرکتی فراگیر بود که «همه» در آن حضور داشتند و روشن است که یک حکومت با تمام قدرتی که دارد، نمی تواند در مقابل «همه» بایستد و با «همه» مقابله کند.

در ریشه یابی علت این «اعتماد»، و همدلی و همراهی و همزبانیِ همگانی نیز باید بر مسئله رابطه دو سویه میان مردم و مرجعیت دینی و اعتماد مردم به دین و مرجعیت انگشت نهاد. ناگفته نماند که مسئله اعتماد میان مردم و امام، پس از انقلاب اسلامی نیز ادامه یافت، به گونه ای که مردم همواره این احساس را در خود زنده یافتند که مسائل مطرح در جامعه اسلامی، از صدر تا ساقه و از ساقه تا ریشه، به خود ایشان مربوط است و باید در همه مراحل و مراتب آن حضور فعال و اثرگذار داشته باشند. در حقیقت حضور پرشور و قهرمانانه مردم در عرصه های مختلف سیاسی (اعم از انتخابات، دفاع مقدس و ...) از همین احساس همدلی و همزبانی با حکومتی که خود برآورده اند، سرچشمه می گیرد.

با این توصیف، میزان اعتبار و اهمیت اعتماد مردمی در ادامه حیات نظام اسلامی وضوح می یابد. بنابراین اگر در اعتماد مردم، در وجوه مختلف آن، خلل وارد آید، پایه و اساس انقلاب و نظام اسلامی تزلزل می یابد و این نکته ای است که البته همه مسئولان نظام بدان توجه دارند. در حقیقت، در یک عبارت صریح باید گفت که جامعه ما چون تشنه نیازمند به آب، به این دو عامل محتاج است.

باید به این نکته محوری التفات کرد که اگر مردم روزی این احساس را در خود بیابند که کسی از ناآگاهی آن‌ها سوءاستفاده می‌کند، یا به هر دلیل، آنان را در ناآگاهی نگاه می دارد، نظام اسلامی مهم ترین سرمایه خود را وانهاده است، زیرا نبود اعتماد، به صورت مستقیم امنیت روانی جامعه را به مخاطره می اندازد و نبود امنیت روانی و وجود بی اعتمادی سرآغاز همه مشکلات محسوب می شود.

شاید بتوان مهم ترین امتیاز امام (قدس سره) را هم اعتماد به خدا و فهم مردم معرفی کرد. از این رو همه نهادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی باید در برنامه ریزی های کلان خود، به اصل اعتماد توجه ویژه ای مبذول دارند و همواره به این اصل التفات داشته باشند که نمی توان همه را برای همیشه در نادانی و ناآگاهی نگاه داشت.

از سوی دیگر باید به این نکته نیز التفات داشت که انقلاب اسلامی ایران افزون بر ویژگی مهم «مردمی بودن»، به زیور و زینت ارزش‌های الهی و انسانی آراسته است و این ارزشها در کالبد این انقلاب مردمی نهادینه بوده است و مردم با میل و رغبت، حاکمیت این ارزشها را برگزیده اند. الهی و اسلامی بودن انقلاب ایجاب می کند که به ویژگی ‌های بزرگی چون عزت، مودت و دوستی مردمان آراسته باشد. در حقیقت ایجاد مودت و مهربانی میان توده‌های مردم، در زمره مؤلفه های اصلی انقلاب است؛ به گونه ای که وجود این مؤلفه، نشانگر الهی بودن انقلاب است.

محبت و دوستی زمینه اعتماد را فراهم می آورد و اعتماد، بستر را برای همدلی میان افراد جامعه آماده می کند و در سایه همدلی، «وحدت» و «اتحاد» شکل می گیرد. وحدت و اتحاد نیز تعالی و پیشرفت را برای جامعه به ارمغان می آورد.

اکنون در آستانه سال نو، از خدای بزرگ می خواهم که محبت و مودت میان هموطنانمان را فزونی دهد تا در پناه این مودت و دوستی، و اعتماد و همدلی و همراهی در پس آن، قله های تعالی را درنوردند.

در پایان ضمن آرزوی توفیق و سربلندی برای ملت بزرگ ایران و امید بهروزی و سالی خوش برای ایشان، یاد و خاطره امام عظیم الشأن و فرزندان عزیز و یاران گرانقدرش، به خصوص مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی را گرامی می دارم و علو درجات ایشان را از خدای متعال خواستارم و حشر ایشان را با انبیا و اولیای مسئلت می کنم.

*منتشرشده در سالنامه روزنامه شرق