به گزارش فارس به نقل از «استانرادار» اوایل ماه جولای در رسانه‌ها اعلام شد به خاطر وضعیت دشوار و نامطلوب گروه شبه نظامی داعش در سوریه و عراق، طرفداران این گروه تروریستی در حال بازگشت به سرزمین‌های مادری خود هستند.

این خبر بدان معنا است که جمهوری‌های آسیای مرکزی در معرض تهدید بازگشت صدها تن از شبه نظامیان فعال در داعش هستند که بدون شک همه آنها با تجربه مبارزاتی و اهداف بسیار منفی نسبت به دولت‌های این منطقه و رژیم‌های حاکم به وطن باز می‌گردند.

بنا به گزارش، بازگشت شبه نظامیان داعش به آسیای مرکزی می‌تواند 2 دلیل بارز و مرتبط به هم داشته باشد نخست، شرایط دشوار در مناطق سوریه و عراق که به واسطه عملیات نیروی هوایی روسیه به وجود آمده است و دلیل دوم، شرایط ایجاد شده در اثر تنگنای مالی گروه داعش می‌باشد.

حملات هوایی روسیه در این مناطق منجر به تخریب منابع  مالی و اقتصادی گروه داعش از جمله کانال تأمین مالی این گروه از طریق قاچاق نفت و مواد سوختی روسیه به ترکیه، شده که بیانگر این واقعیت است که این گروه تروریستی دیگر قادر به تأمین مالی طرفداران خود نیست و نمی‌تواند حقوق آنها را پرداخت نماید.

نکته قابل توجه این است که بسیاری از اتباع آسیای مرکزی که اخیرا به داعش پیوسته‌اند نه به خاطر مسائل مذهبی و ایدئولوژیکی، بلکه به خاطر پول و وعده‌های مالی این گروه حامی آنها شده‌اند.

کاهش زمینه مهاجرین کاری در روسیه نیز باعث بازگشت بسیاری از اتباع آسیای مرکزی به وطن شد که در حال حاضر برای تأمین مالی خانواده خود به گروه داعش پیوسته‌اند.

به گزارش «رویترز»، داعش در این رویارویی‌ها بیش از یک سوم از زمین‌های تحت تصرف خود را از دست داده است و از مجموع 90.8 هزار کیلومتر مربع، تنها 68.3 هزار کیلومتر مربع در اشغال این گروه تروریستی باقی مانده است.

در سوریه گروه تروریستی داعش در نتیجه حمله ارتش سوریه و حمله هوایی نیروی هوایی روسیه، «پالمیرا» از دست دادند و در دسامبر سال جاری، ارتش عراق شهرهای بزرگ «الرمادی» و «فلوجه» را باز پس گرفت و اکنون نیز در تلاش است که «موصل» را از شر این گروه تروریستی آزاد کند.

به خاطر شکست‌های پی در پی داعش، این گروه تروریستی حملات خود را در عراق و اروپا شدت بخشیدند و دیدیم که در شهر «نیس» فرانسه در اثر انفجار یک اتوبوس، 100 نفر جان خود را از دست دادند و تعداد زیادی نیز مجروح شدند.

به هر حال شکست‌های پی در پی گروه‌های تروریستی در سوریه و عراق تبعات زیادی برای سایر نقاط جهان دارد.

«سرگئی شایگو» وزیر دفاع روسیه اخیرا در یک کنفرانس علمی–نظامی با اشاره به نتایج نظامی و سیاسی استفاده از نیروهای مسلح در سوریه، اعلام کرد: حدود 4500 نفر از اتباع روسیه و آسیای مرکزی در صفوف داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در مناطق عراق و سوریه در حال جنگ می‌باشند که همه آنها در حال بازگشت به سرزمین‌های مادری خود هستند.

بنا به اطلاعات بدست آمده از مرکز تحقیقات ایالات متحده در نیویورک در دسامبر سال گذشته در سوریه و عراق، 2400 نفر تبعه روس، 500 نفر از اتباع ازبک و قرقیز، 386 نفر تبعه تاجیک، 360 نفر ترکمن و همچنین 300 نفر از اتباع قزاقستان در این گروه فعالیت می‌کردند و می‌توان نتیجه‌گیری کرد که اتباع آسیای مرکزی حدود 2000 نفر می‌باشند.

طبق اعلام کارشناسان منطقه، روند بازگشت اتباع این کشورها به منطقه آسیای مرکزی از بهار امسال ملموس‌تر شده است.

بنا به گزارش شبکه اسپوتنیک در ازبکستان، هرچند کانون گروه داعش در آسیای مرکزی و قفقاز است، اما قبل از این 2 منطقه، آنها به افغانستان رفته‌اند که زمینه مساعدی برای تبلیغات این گروه تروریستی و فضایی مطلوب برای آموزش نیروهای ویژه آنان وجود دارد.

تحلیلگران علت بازگشت این افراد به افغانستان را عدم مصونیت این گروه در روسیه و قفقاز می‌دانند.

همچنین این امکان وجود دارد که اعضای داعش در دیگر مناطق روسیه به عنوان مهاجر کاری حضور یابند.

لازم به ذکر است که نیروهای ویژه روسیه در ماه می سال جاری چندین نفر را به اتهام انجام حمله تروریستی در «مسکو» دستگیر کردند که مقادیر زیادی مواد منفجره، سلاح گرم و بولتن‌های تبلیغاتی را به همراه داشتند.

در قرقیزستان نیز نیروهای امنیتی در استان «باتکن» افرادی را به قصد انجام حملات تروریستی دستگیر کردند. آنها از سوریه بازگشته بودند و قصد انجام حملات تروریستی در قرقیزستان را داشتند. طبق اعلام منابع امنیتی «بیشکک»، اتباع این کشور اخیرا با خانواده‌های خود از سوریه باز می‌گردند که بدون شک بازگشت آنها به قصد ایجاد ناآرامی و بی‌ثباتی در این کشور آسیای مرکزی می‌باشد.

بازگشت اکثریت اتباع آسیای مرکزی به قرقیزستان را می‌توان به خاطر وجود فضای دموکراسی در این جمهوری نسبت به فضای بسته حاکم بر تاجیکستان و ازبکستان دانست.

پس از حوادث «اکتائو» در قزاقستان نیز رسانه‌ها به نقل از رئیس کمیته امور مذهبی قزاقستان، تعداد سلفی‌های این جمهوری را 15 هزار نفر برآورد کردند.

تاجیکستان نیز به دنبال نگرانی دولت از رشد افراط‌گرایی تمامی دانشجویان تاجیکی که در خارج از کشور درس مذهبی می‌خواندند را به کشور فرا خواند.

هر چند به خاطر شرایط بد اقتصادی و بازگشت مهاجران کاری از روسیه، اتباع تاجیک برای امرار معاش خود و خانواده به استخدام گروه داعش در می‌آیند و جلوگیری از این روند برای دولت غیر ممکن است.

با این حال «گلبوته ریس فیلادزه»، رئیس انستیتو اوراسیا از «تفلیس»، معتقد است: شکست نهایی داعش در سوریه حتمی و نهایی نشده است و طرفداران آنها نیز که در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز نفوذ زیادی دارند، همچنان خطر بالقوه محسوب می‌شوند.

مطالعات کارشناسان آمریکایی در سرویس‌های اطلاعاتی نشان داده است که این کشور دارای یک شبکه گسترده در بین شبه نظامیان افراط‌گرا و اسلامگرا می‌باشد که این شبکه در رشد داعش در سوریه و عراق نقش مهمی را ایفا می‌کند. درست همانند کاری که در برابر «طالبان» و «القاعده» انجام داد.

این یک واقعیت شناخته شده است که خود آمریکا قادر به تکذیب آن نیست.

در سوی دیگر عربستان است که به شدت از جبهه اسلامگرایان افراطی و تکفیری‌ها دفاع و حمایت می‌کند.

علاوه بر اینها، فاکتور اصلی یعنی ترکیه را نیز نباید فراموش کرد که نقش مهمی در مخالفت با رژیم بشار اسد دارد.

به هر حال با توجه به بحران اقتصادی شدیدی که در روسیه وجود دارد، تبلیغات گروه‌های تروریستی به راحتی اتباع کشورهای همسود را به استخدام این گروه‌ها در می‌آورند.

طبق گزارش «رادیو آزادی» در قرقیزستان، داعش استراتژی خود در زمینه استخدام را تغییر داده‌ است و در تبلیغات خود بر ارزش‌های خانواده متمرکز شده و در نوارهای صوتی و تصویری خود دم از شفقت و مهربانی و زندگی صلح‌آمیز می‌زنند.

این تبلیغات در حالی است که رفتار خشونت‌آمیز آنها در رابطه با به اصطلاح کفار هرگز از ذهن جهانیان پاک نمی‌شود.

به هر حال نباید فراموش کرد که تبلیغات گروه‌های تروریستی از هر نوعی که باشد، افرادی را که توسط آنان در سوریه و عراق تربیت می‌شوند آموزه‌ای جز خشونت و خونریزی فرا نمی‌گیرند و حالا با بازگشت به وطن قرار است تمامی این اهداف را با خشونت هر چه تمامتر در سرزمین مادری خود پیاده نمایند.

در هر صورت اتفاقات آینده به وضعیت نظامی-سیاسی این گروه و مناطق درگیر بستگی دارد.