﴿ﻳَﺎ ﺃَﻳﱡﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﱠﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍ ﺃَﻃِﻴﻌُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪَ ﻭَ ﺃَﻃِﻴﻌُﻮﺍ ﺍﻟﺮﱠﱠﺳُﻮﻝَ ﻭَ ﺃُﻭﻟِﻲ ﺍﻟْﺄَﻣْﺮِ ﻣِﻨْﻜُﻢْ﴾ (نساء: 59)
ای کسانی که ایمان آورده اید از خدا و رسول خدا و اولی الأمرتان اطاعت کنید.
ﻧﺰﺩ ﻣﺎ (شیعیان) ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﺷﺮﻋﺎً ﻭ ﻋﻘﻠﺎً، ﻟﻘﺐ ﺩﺍﺩﻥ ﻳﺎ ﻣﻠﻘّﺐ ﺷﺪﻥ ﻛﺴﻰ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ائمّه معصومین صلوات الله عليهم اجمعين ﺑﻪ "اولی ﺍﻟﺄﻣﺮ" ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻟﻘﺎﺏ خاصّه ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺳﺖ؛ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﻣﺘﻮﺍﺗﺮﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺍﻳﻦ ﻟﻘﺐ ﺑﻪ ﺍﺋﻤّﻪ ﺍﻃﻬﺎﺭ علیهم السّلام، ﻭ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻛﺴﻰ ﻏﻴﺮ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻟﻘﺐ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﻴﺮﺩ… ﺁﻧﻬﻢ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺣﻜﻢ ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ ﻓﻄﺮی، ﺑﻪ ﻋﺪﻡ ﺟﻮﺍﺯ ﻓﺮﻣﺎﻥ الهی ﺑﻪ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺍﺯ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺼﻮﻡ، ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺳﻬﻮ ﻭ ﺧﻄﺎ ﻭ ﻧﺴﻴﺎﻥ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﻣﻔﺎﺳﺪ ﻭ ﻧﻘﺎﺋﺺ ﻭ ﻛﺎﺳﺘﻴﻬﺎی ﺑﺸﺮى است!
ﻭ ﺑﻪ تحقیق ﻛﻪ ﻣﺎ (ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺷﺎﺭﺡ) ﺩﺭ ﺭﺳﺎﻟﻪ ای ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﺩّ ﺑﺮ ﺍﺗﺒﺎﻉ ﻓﺎﺿﻞ (ﻣﻠﺎ) ﺍﺣﻤﺪ نراقی - ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺧﻄﺎﻳﺎی ﺍﻭ ﺩﺭﮔﺬﺭﺩ - ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﻳﻢ، ﺫﻛﺮ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﻳﻢ ﻛﻪ ﻗﻮﻝ ﺑﻪ ﻭﻟﺎﻳﺖ مطلقه ﻓﻘﻴﻪ، ﻛﻪ ﻓﺎﺿﻞ ﻣﺰﺑﻮﺭ ﺩﺭ ﺑﻌﺾ ﺭﺳﺎﺋﻞ ﺿﻌﻴﻔﻪ ﻭ ﭘﺮ ﺗﻜﻠﱡﱡﻒ ﺧﻮﺩ ﺑﺪﺍﻥ ﮔﺮﻭﻳﺪﻩ، ﺍﺯ ﺍﻗﺎﻭﻳﻞ ﺷﺎﺫّ (= ﻧﺎﺩﺭ ﻭ بی ﭘﺎیه) ﻋﺎﻣّﻪ (= ﺍﻫﻞ ﺳﻨّﺖ) ﺍﺳﺖ!

ﻭ ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺷﻴﺦ ﺍﻧﺼﺎﺭی ﺩﺭ "ﻛﺘﺎﺏ ﺍﻟﻤﻜﺎﺳﺐ" ﺑﻴﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ، ﻗﻮﻟﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﻋﺮﺏ: "ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﭼﻮﺏ ﺳﺨﺖ ﭘﺮ ﺗﻴﻎ (= ﻗَﺘﺎﺩ) ﺍﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ عکس!!" [= ﺩﻭﻧَﻪ ﺧَﺮﻁُ ﺍﻟﻘَﺘﺎﺩ]؛ ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﭘﻨﺎﻩ ﺩﻫﺪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎی ﺷﺎﺫّ ﻭ بی پایه…! ﺷﺎﺭﺡ]
(اعتقادات شیعه، تألیف شیخ صدوق با حواشی و توضیحات شیخ مفید رحمهما الله و شرح ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺳﻴﺪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻨﻲ ﻧﺠﻔﻲ رحمه الله)
امامت و ولایت مطلقه به حكم عقل و شرع، مشروط به طهارت و عصمت مطلقه است.
در آیه كریمه (اطاعت)، اولى الأمر بر رسول عطف شده است، و هر چند عطف در قوّه تكرار «اطیعوا» است، ولى اكتفا به یك «اطیعوا» در هر دو، نشان مى دهد كه وجوب اطاعت اولى الأمر با وجوب اطاعت رسول اكرم صلّى الله علیه وآله وسلّم از یك سنخ و یك حقیقت است، و مانند اطاعت رسول، بدون قید و شرطى در وجوب، و بدون حدّى در واجب، لازم است؛ و چنین وجوبى بدون عصمت ولىّ امر ممكن نیست، چون اطاعت هر كس مقیّد به عدم مخالفت فرمان او با فرمان خداست، و به جهت این كه فرمان معصوم به مقتضاى عصمت، مخالف فرمان خدا نیست، وجوب اطاعتش مقیّد به قیدى نیست.
با اعتراف به این كه امامت، خلافت رسول است در به پا داشتن دین و حفظ حوزه ملت، به گونه اى كه پیروى او بر تمام امّت واجب است.
 [ﺷﺮﺡ ﺍﻟﻤﻮﺍﻗﻒ، ﺟﻠﺪ 8، ﺻﻔﺤﻪ 345؛ از منابع عامّه]
و به مقتضاى:
﴿انّ اللّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسانِ﴾
[ﺳﻮﺭﻩ ﻧﺤﻞ، ﺁﻳﻪ 90، (ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﻣﺮ ﻣﻰ ‌ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﺪﻝ ﻭ ﺍﺣﺴﺎﻥ)] و
(یأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ ینْهاهُمْ عَن الْمُنْكَرِ﴾
[ﺳﻮﺭﻩ ﺍﻋﺮﺍﻑ، ﺁﻳﻪ 157، (ﺍﻣﺮ ﻣﻰ ‌ﻛﻨﺪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻭ نهی ﻣﻰ ‌ﻛﻨﺪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﻜﺮ)]
اگر ولىّ امر معصوم نباشد، اطاعت مطلقه او مستلزم امر خدا به ظلم و منكر، و نهى خدا از عدل و معروف است!
گذشته از این، اگر ولىّ امر معصوم نباشد، ممكن است كه فرمان او برخلاف فرمان خدا و رسول باشد، كه در این صورت امر به اطاعت خدا و پیغمبر، و امر به اطاعت ولىّ امر، امر به ضدّین، خواهد بود، و محال است.
نتیجه آن كه: امر به اطاعت اولى الأمر بدون قید و شرط، دلیل بر عدم تخلّف امر آنان از امر خدا و رسول است، و این خود شاهد عصمت ولىّ امر است. و تعیین معصوم جز از طرف عالِم السرّ و الخفیات ممكن نیست.
(برگرفته از مقدمه رساله توضیح المسائل آیت الله وحید خراسانی "آشنایی با اصول دین")
(طبق روایات) ﻣﺮﺍﺩ ﺍﺯ ﺍﻭﻟﻮﺍ الأمر، (تنها) ﺍﺋﻤّﻪ اثنی ﻋﺸﺮ علیهم السّلام ﻣﯽ ‌ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻃﺎﻋﺘﺸﺎﻥ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﻄﻠﻖ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻭﺍﺟﺐ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﻭﻟﻮﺍ الأمر ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺑﺮ ﻏﻴﺮ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﺷﺪ (ﺣﺘﻰ ﻓﻘﻬﺎﺀ) ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺑﻪ ﺭﺃی ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻬﺪﻳﺪ:
«ﻣﻦ ﻓﺴّﺮ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺑﺎﻟﺮﺃﻱ ﻓﻠﻴﺘﺒﻮﺃ ﻣﻘﻌﺪﻩ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﺎﺭ»
 (هرکس قرآن را تفسیر به رأی کند جایگاهش در آتش جهنّم است.) ﻣﻰ ‌ﺑﺎﺷﺪ.
[ﻣﺤﺠﺔ ﺍﻟﺒﻴﻀﺎ، ﺝ2، ﺹ250]

بدیهی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺼﻮﻡ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﻄﻠﻖ ﻭ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﻘﺮﻭﻥ ﺑﻪ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠّﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ ﻭﺍﺟﺐ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ، ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻣﻌﺼﻴﺖ ﻭ ﺧﻄﺎﺀ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺩﺭ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺼﻮﻡ ﻗﺎﺑﻞ ﺩﻓﻊ ﻧﻴﺴﺖ، ﻭ ﻟﺬﺍ ﺣﺘﻰ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻓﻘﻬﺎﺀ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩی ﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺍﺳﺖ، ﺩﺭ ﺻﻮﺭتی ﻛﻪ ﻣﻌﺼﻴﺖ ﺧﺪﺍ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪ ﺣﻜﻢ:
«ﻟﺎ ﻃﺎﻋﺔ ﻟﻤﺨﻠﻮﻕ ﻓﻲ ﻣﻌﺼﻴﺔ ﺍﻟﺨﺎﻟﻖ»
 (ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻭ ﭘﻴﺮﻭی ﻣﺨﻠﻮﻕ ﺳﺰﺍﻭﺍﺭ ﻧﻴﺴﺖ ﺩﺭ جایی ﻛﻪ نافرمانی ﺧﺪﺍ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ) ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ.
[ﻧﻬﺞ ﺍﻟﺒﻠﺎﻏﻪ ﻓﻴﺾ ﺍﻟﺎﺳﻠﺎﻡ، ﺣﻜﻢ 156]

ﻭ ﺧﻠﺎﺻﻪ ﺳﺨﻦ ﺍﻳﻨﻜﻪ (تنها) ﺍﻃﺎﻋﺖ ﺍﻣﺎﻡ ﻭﺍﺟﺐ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻗﻴﺪ ﻭ شرطی ﭼﻮﻥ ﺍﻣﺎﻡ، ﻣﻌﺼﻮﻡ ﺍﺳﺖ ﻧﺪﺍﺭﺩ.
[برگرفته از کتاب "پیرامون معرفت امام علیه السلام" تألیف آیت الله صافی گلپایگانی]

  تعداد بازديدها: 1293

    نسخه قابل چاپ