امام‌ رضا عليه‌السلام امام مهر است و دوستي؛ امام غريبي که براي ما آشناتر از هر آشنايي است؛ امامي که به اقتضاي امامت، راهبر است و راهنما، امين است و آموزگار، هادي است و دستگير.
در اين مسير، به دنبال شناخت آن‌چه زن بايد باشد و آن‌چه بايد بداند و عمل کند، به‌سراغ رواياتي از ايشان رفتيم که محوريت آن‌ها، زنان بود و جايگاه‌شان، بايدهايشان بود و نبايدهايشان؛ تا چراغي برگيريم، توشه راه و قدمي برداريم، در مسير درست.
دخترانه‌ها
امام ‌رضا عليه‌السلام مي‌فرمايند: «در خانه‏ اى که نام يکى از زنان فاطمه باشد، محروميت داخل نمى‏شود.» (1)

همسرانه‌ها
امام ‌رضا عليه‌السلام مي‌فرمايند: «بعضي زن‌ها براى شوهرشان ‏بهترين غنيمت هستند؛ زناني‌که به شوهرانشان اظهار عشق و محبت کنند.» (2)

امام‌رضا عليه‌السلام در روايت ديگري مي‌فرمايند: «هيچ فايده‌اي به کسي نمي‌رسد بهتر از اين‌که برايش بانويي باشد که نگاه‌کردن به او و مصاحبت با او، موجب شادماني همسر باشد و در غياب شوهر، امانت‌دار و حافظ حريم خويش و خانواده و اموال شوهر است.» (3)

ابن‌جهم، در روايتي قابل تأمل نقل مي‌کند: نزد امام‌رضا عليه‌السلام رفتم، ديدم که ايشان موهايشان را رنگ سياه زده بودند. گفتم: فدايت شوم، موهايتان را سياه کرده‌ايد؟ فرمودند: در رنگ‌آميزي مو پاداش است. رنگ‌کردن موي و آمادگي (با آراستن ظاهر) از چيزهايي است که پاکدامني زنان را افزون مي‌سازد. زنان پاکدامني‌ها را رها کردند، چون همسرانشان خود را براي ايشان آماده نکردند. (4)

و در همين‌ زمينه در روايتي ديگر از قول امام ‌رضا عليه‌السلام به آسيب‌شناسي اين رفتار پرداخته شده‌ است: «چه‌بسا که بي‌توجهي مرد به آراستگي ظاهر، سبب گردد که زن از پاکدامني فاصله بگيرد.» (5)

علاوه‌بر توصيه‌هاي اخلاقي و فردي، امام ‌رضا عليه‌السلام، توصيه‌هايي نيز در مورد نحوه آميزش دارند و بر نکاتي دقيق و ريز در اين زمينه اشاره دارند.

ايشان، در جواب مردي که زن جواني داشته و پرسيد که آيا به خاطر مصيبتي که ديده است مي‌تواند آميزش جنسي با همسر خود را چند‌ماه يا يک‌سال ترک کند، فرمودند: «اگر بيش‌از چهار ماه آميزش جنسي را ترک کني، گنه‌کار خواهي بود.» (6)

امام بر نکات ديگري نيز تأکيد دارند: «پس‌ از آميزش يک‌باره بلند نشويد و ننشينيد، بلکه ابتدا به طرف راست بچرخيد و اندکي بعد براي ادرار، ولو اندک برخيزيد؛ پس‌ازآن براي رسيدن به تعادل و آرامش، غسل کنيد؛ با رعايت اين آداب از سنگ مثانه در امان خواهيد ماند.» (7)

در روايت ديگري از امام‌رضا عليه‌السلام، ايشان بر حقوق مالي زنان تأکيد و توجه ويژه داشته و از قول رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم مي‌فرمايند: «خداوند متعال هر گناهي را مورد آمرزش قرار مي‌دهد، مگر گناه انکار مهر زن...» (8)

مادرانه‌ها
امام‌رضا عليه‌السلام، به مادر‌بودن زنان نيز توجه ويژه داشته و توصيه‌هايي در اين رابطه داشته‌اند. ايشان مي‌فرمايند: «به زنان حامله کندر بخورانيد تا فرزندي که در بطن دارند اگر پسر است، باهوش و دانا و شجاع و اگر دختر است، خوش‌قيافه و خوش‌اخلاق و... گردد.» (9)

در روايتي ديگر، حضرت بر حق مادربودن اشاره‌کرده و مي‌فرمايند: «اين حق همسر است (به عنوان مادر) که فرزند تا هفت سالگي در دامن او باشد؛ مگر زماني‌که نخواهد نزد او بماند.» (10)

و در مرقومه حضرت براي مأمون آمده است: «نيکي به پدر و مادر واجب و لازم است؛ اگرچه مشرک و کافر باشند، ولي در معصيت خدا نبايد اطاعتشان کرد.» (11)

زنانه‌ها
حضرت ‌رضا عليه‌السلام براي وجهه زن‌بودن نيز اهميت جداگانه‌اي قايل‌ شده و در روايتي ظريف در‌ اين ‌زمينه از قول پيامبر اکرم صلي‌الله‌عليه‌و‌آله‌وسلم مي‌‌فرمايند: «خداوند به زنان مهربان‌تر است تا مردان، و خداوند هرکس زني را که ميان او و آن زن پيوند خويشاوندي وجود دارد خشنود کند، در روز قيامت خشنود مي‌گرداند.» (12)

منابع
1. حر عاملي، وسايل‏الشيعه، ج15، ص129.
2. نوري، مستدرک‌الوسايل، ج2، ص532.
3. وسايل‌الشيعه، ج14، ص22.
4. وسايل‌الشيعه، ج14، ص183.
5. طبرسي، مکارم‌الاخلاق، ص489.
6. وسايل‌الشيعه، ج14، ص188 و120.
7. وسايل‌الشيعه، ج14، ص191.
8. مستدرک‌الوسايل، ج۱۳، ص۳۷۸.
9. مکارم‌اخلاق، ج1، ص192و193.
10. شيخ صدوق، من لايحضره الفقيه، ج3، ص275.
11. بحارالانوار، ج74، ص72.
12. وسايل‌الشيعه، ج15، ص104.