رسم است وقتى که یکى از مراجع از دنیا مى ‏رود، مریدهاى علما و مراجع دیگر تبلیغ مى‏ کنند که آقاى ما مرجع است تا مردم را به تقلید از او سوق دهند. آیت‏ اللّه‏ حکیم که از دنیا رفت، مقلدین زیادى در داخل و خارج عراق داشت. بیوتات و اطرافیان علما و مراجع نجف، براى مرجعیت فرد مورد علاقه ‏شان فعال شدند. طرفداران آقاى خویى، آیت اللّه‏ شاهرودى و دیگران. ما و دوستان نیز براى اینکه مقلدین آقاى حکیم را به طرف امام سوق دهیم تصمیم گرفتیم که تبلیغ کنیم. امام متوجه این مسأله شدند. دیدیم که آقاى شیخ عبدالعلى قرهى ما را خواست و گفت امام پیغام دادند و فرمودند که به دوستان من بگویید من راضى نیستم هیچ کس از من تبلیغ بکند و اسم من را بیاورد و رسالۀ من را به کسى بدهد و عکس من را پخش کند. این روحیۀ امام بود.

شبها حضرت امام دو ساعت بعد از مغرب مى ‏آمدند بیرونى و نیم ساعت جلوس داشتند، آن وقت کسانى که مى‏ خواستند امام را ببینند یا صحبتى و سوالى و کارى داشتند و مى‏ خواستند مستقیماً با امام در میان بگذارند همان ساعت مى‏ آمدند و راحت با امام صحبت مى‏ کردند. مقلدین و علاقمندان امام نیز که از شهرها و کشورهاى دور و نزدیک مى‏ آمدند، اگر مى‏ خواستند ملاقات کنند در همان جلسه مى ‏آمدند و ملاقات مى‏ کردند. بعد از فوت آیت اللّه‏ حکیم شیعیان بیشتر کشورها براى تقلید به امام روى آوردند. آنها وقتى به عتبات مقدسه مشرف مى‏ شدند در نجف اشرف دسته دسته یا به نماز امام در مدرسۀ آیت اللّه‏ بروجردى مى‏ آمدند و یا به منزل امام. اختلافى در کشمیر اتفاق افتاده بود. در کشمیر یک جایى چند تا مو بوده که عده‏اى ادعا مى ‏کردند این موها از محاسن پیامبر اکرم(ص) است و لذا آنها را گذاشته بودند توى یک قفسه و جعبۀ آینه و مردم دسته دسته مى ‏آمدند و نذر و نیاز مى‏ کردند و پول مى‏ دادند و حاجت مى‏ خواستند.

در طرف مقابل عده ‏اى مخالفت مى‏ کردند و مى ‏گفتند که این دروغ است و دکان است. در نتیجه اختلاف وسیعى بین شیعیان در کشمیر پیش آمده بود. تعدادى از علماى کشمیر براى این که از مراجع نظریه و یا فتوایى بگیرند که این اختلاف برداشته شود و بگویند که چنین چیزى صحت ندارد و مسأله خرافات است به نجف آمده بودند. یک شب که رفتیم خدمت امام چند نفر از این آقایان را دیدیم که آمدند و نشستند. متوجه شدیم از علماى کشمیر هستند و شروع به صحبت کردند و گفتند خواهش مى‏ کنیم شما نظرتان را بفرمایید تا این مطلب خرافى از بین برود و اختلاف هم مرتفع شود. امام فرمودند: من دخالت نمى ‏کنم. بار دیگر تکرار نمودند و پاسخ امام هم فرقى نکرد. بار سوم یکى از آقایان به عنوان اعتراض گفت: آقا شما مقتدا و مرجع تقلید مردم هستید، شما باید دخالت کنید. همین که این جمله را گفت که شما مرجع تقلید مردم هستید، امام برآشفته شدند و فرمودند: کى گفته که من مرجع تقلید هستم؟ مراجع عظام و علماى بزرگوار، هستند. امام آنچنان با تغیّر فرمودند که این بندگان خدا همین طور خشکشان زد.

اصولاً امام همیشه از این که ترویج مرجعیت بکنند، پرهیز مى‏ کردند. در حوزه ‏هاى علمیه علما و مراجع که رساله چاپ مى ‏کنند هرکس که مى ‏آید منزلشان ـ چه مقلدین و چه غیر مقلدین‏‏ ـ رسالۀ خود را در اختیارشان مى‏ گذارند. امام حتى بعد از این که مرجعیتشان تثبیت شده بود، حاضر نبودند رساله در اختیار کسى بگذارند. مى ‏فرمودند: رساله چاپ شده و هرکس که مقلد من هست برود خودش بخرد، من از بیت‏ المال حاضر نیستم که رسالۀ مجانى به کسى بدهم.

منبع: آیینه حسن، موسسه تنظیم و نشر آثار امام، ص 171.

برگرفته از: پرتال امام خمینی(س)