حضرت امام خمینی(س) که امر  انسان سازی را بزرگترین  وظیفه و مأموریت خود می دید، در جایگاه معلم اخلاق و کسی که همه عمر را به تهذیب نفس پرداخته است، فرصت‌هائی نظیر ماه مبارک رمضان را هم در جهت خودسازی  و هم برای اصلاح حال دیگران مغتنم شمرده و در کنار سفارشات ارزنده ای که به شدت پایبند بدان بود و  پیش و بسیار بیش از دیگران خود بدان عمل می کرد، انذارها و هشدارهایش بیدارگر بود و انسان ساز و رفتارش بهترین الگو را به نمایش می گذاشت و این چنین بود که سخنش بر دل و جان می نشست و به صراط مستقیم بندگی رهنمون می ساخت، پس به جا است که شمه ای از حالات و گفتار ایشان در این باره آورده شود. یکی از اعضای دفتر حضرت امام، چنین نقل می کند:

" امام دگرگونی خاصی متناسب با این ماه مبارک(رمضان) در زندگی خود ایجاد می کردند، به گونه ای که این ماه را سراسر  به تلاوت قرآن مجید، دعا و انجام مستحبات مربوط به ماه رمضان سپری می کردند."  (حجةالاسلام آشتیانی، برداشتهائی از سیره امام خمینی، ج3،ص 90) 

و بر این اساس:

" سر این معنا که امام ملاقات‌های خودشان را در ماه مبارک رمضان تعطیل می کردند، این بود که بیشتر به دعا و قرآن و خلاصه به خودشان برسند." (مرحوم آیت الله توسلی، همان، ص89) 

و از آن جا که به باور عمیق ایشان: «ضیافت خدا در ماه رمضان یک شعبه‏ اش روزه است، ... و یک امر مهمش که مائده غیبى و آسمانى است قرآن است. شما دعوت شده ‏اید به مهمانى خدا و شما در ماه رمضان مهمان خدا هستید. مهماندار شما، شما را وادار کرده است به اینکه روزه بگیرید. این راههایى که به دنیا باز است و شهوات است، اینها را سدش کنید تا مهیا بشوید براى لیلة القدر » (صحیفه امام، ج‏13، ص:30و31)

ورود به ضیافت الهی، روزه ماه رمضان با رعایت جوانب و الزامات آن، بهره گیری از مائده آسمانی قرآن،  بستن راه‌های شهوات و ترک خواهش‌های نفسانی و مهیا شدن برای فرصت لیلةالقدر که شب نزول قرآن است و قدر و منزلت آن از هزار ماه بیشتر است، و سنت‌های الهی در آن احیا  و سرنوشت انسان‌ها در آن تعیین می شود و طبیعی است که او این همه فرصت را قدر می داند و غنیمت می شمارد.

نقل می شود که :

«روزهای بلند و گرم فوق طاقت نجف را روزه می گرفتند ... و به گفته کارگر منزل از سینی غذای سحری گوئی چیزی خورده نمی شد، شاید فقط یک نصفه کتلت مثلا می خوردند» ( صدیقه مصطفوی _دخترامام _، برداشت‌هائی از سیره امام خمینی، ج3، 89) و این بستن دهان به روی خورد و خوراک و تنعمات این چنینی، در وقت افطار هم خود را نشان می دهد که در آن هوا و روزهای طولانی و آن سن و سال و داشتن ضعف بدنی و آن خورد و خوراک، تا نماز مغرب و عشا را با نوافل به جا نمی آوردند، افطار نمی کردند. یکی از یاران امام درنجف نقل می کنند:

«در ماه مبارک رمضان همانند سایر ماه ها، نماز ظهر و عصر را با امام در مسجد شیخ واقع در بازار حویش نجف، به جای می‏ آوردم ولی نماز مغرب و عشا را با حضرت آیت ‏اللّه‏ العظمی آقای سید عبدالعلی سبزواری می‏ خواندم زیرا حضرت امام(س) با آن کهولت سن و ضعف حتی در ایامی که ماه مبارک، مصادف با گرمای سوزان در روزهای بلند تابستان بود، مقیّد به انجام نافله مغرب و عشا بودند در حالی که ما با اینکه جوان بودیم و تاب مقاومت بیشتری داشتیم، مایل بودیم هر چه زودتر نماز مغرب و عشا را بدون نافله به اتمام برسانیم و به افطار برسیم.   (آیت الله سید مجتبی رودباری_صحیفه دل، مطالب و خاطرات مکتوب از شاگردان امام خمینی(س)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ص81و82. )

حال دعا  و تضرع امام خمینی(س) و توجه به قرآن در ماه رمضان را به فرصت دیگر می سپاریم و کلام را با امید بهره گیری بیشتر با فرازی از کتاب ارزشمند جهاد اکبر به پایان می بریم :

«قلب انسان مانند آینه صاف و روشن است، و بر اثر توجه فوق العاده به دنیا و کثرت معاصى کدر مى‏ شود؛ ولى اگر انسان لا اقل صوم را براى‏ حق تعالى خالص و بى‏ ریا انجام دهد (نمى‏ گویم عبادات دیگر خالص نباشد، همه عبادات لازم است خالص و بى‏ ریا انجام گیرد.) این عبادت را که اعراض از شهوات، اجتناب از لذات، و انقطاع از غیر خداست در این یک ماه بخوبى انجام دهد، شاید تفضل الهى شامل حال او شده آینه قلبش از سیاهى و کدورت زدوده گردد؛ و امید است که او را از عالم طبیعت و لذات دنیوى منحرف و منصرف سازد؛ و آن گاه که مى‏ خواهد وارد «شب قدر» شود، نورانیت‌هایى که در آن شب براى اولیا و مؤمنین حاصل مى‏ شود به دست آورد. و جزاى چنین روزه‏ اى خداست؛ چنانکه فرموده است: الصّوم لی و انا اجزى به. چیز دیگر نمى‏ تواند پاداش چنین روزه ‏اى باشد. جنات نعیم در مقابل روزه او بى ‏ارزش بوده نمى ‏تواند پاداش آن به حساب آید. ولى اگر بنا باشد که انسان به اسم روزه دهان را از مطعومات ببندد و به غیبت مردم باز کند و شب هاى ماه مبارک رمضان، که مجالس شب نشینى گرم و دایر بوده وقت و فرصت بیشترى است، با غیبت، تهمت و اهانت به مسلمانان به سحر انجامد، چیزى عاید او نمى‏ شود و اثرى بر آن مترتب نمى‏ گردد.» (جهاد اکبر، ص:43و 44)

منبع:جماران