به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عدنان منصور وزیر امور خارجه سابق لبنان در مقالهای در روزنامه البناء، این کشور نوشت: بسیاری از تحلیلگران سیاسی و نویسندهها در پرداختن به موضوع پرونده هستهای بین تهران و دولتهای 1+5، آن را با پروندههای مختلف در منطقه از جمله بحران سوریه و انتخابات ریاست جمهوری لبنان و بحران بحرین و اوضاع عراق یا مناسبات با ترکیه و عربستان سعودی و دیگر پروندههای منطقهای مرتبط میدانند.
ارتباط بین پرونده هستهای ایران و پروندههای دیگر منطقهای راهی به مذاکرات هستهای بین ایران و گروه 1+5 ندارد، چرا که براساس اطلاعات دقیق و فراوان، ایران به پرونده هستهای به عنوان یک پرونده مستقل در راستای منافع ملی عالی خود نگاه میکند و معتقد است که یک موضوع داخلی است که باید به دور از پروندههای دیگر منطقه مورد بررسی قرار گیرد.
ایرانیها اعتقاد دارند که هر پرونده شرایط خاص خود را دارد و براساس روشی متفاوت باید بررسی شود، بنابراین اگر ایران پرونده یا مسائل مختلفی را در مذاکرات هستهای بررسی کند، تهران آن را در راستای تضعیف مذاکره کننده خود یا کشاندن آن به امتیاز دهی به طرف مقابل میداند و به آن تن نخواهد داد. چرا که اصرار دارد که از حق خود و تمامیت خود در پرونده هستهای عقبنشینی نکند.
پیگیری مذاکرات هستهای بین تهران و غرب در عین حال به این معنا نیست که تهران به اوضاع منطقه و پروندههای آن بی توجه است و پیگیری آنها را متوقف کرده است، چند روز پیش تهران مذاکرات جداگانه ای را با یک هیئت آلمانی و یک هیئت فرانسوی به ریاست فرانسوا ژیرو مدیر امور خاورمیانه در وزارت خارجه فرانسه انجام داد، ژیرو چند هفته پیش نیز به تهران سفر کرده و مذاکرات طولانی با طرف ایرانی در زمینه پرونده انتخابات ریاست جمهوری در لبنان داشت. این مذاکرات کاملاً مستقل از مذاکرات و گفتگوهای هستهای ایران بود.
برخی در لبنان به اشتباه انتخابات ریاست جمهوری را به پیشرفتها و نتایج مذاکرات هستهای بین ایران و گروه 1+5 مرتبط میکنند، حتی در سوریه نیز برخی این سوال را مطرح میکنند که آیا در جریان مذاکرات هستهای بین تهران و غرب موضوعی درباره آینده سوریه مطرح شده است یا نه؟
ایرانیها به طرف سوری تأکید کردند که مذاکره کننده ایرانی در جریان مذاکرات هستهای به موضوع سوریه نپرداخته است، این اقدام در راستای رهنمود های امام خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران است که به تیم ایرانی اجازه ندادند که درباره موضوعی غیر از مذاکرات هسته ای و برنامه هسته ای کشور گفتگو کند. سوریها این موضوع را به خوبی می دانند و از آن استقبال کردند، بشار اسد رئیس جمهور سوریه این تصمیم ایران را تصمیمی حکیمانه میداند ، چرا که اگر تهران بخواهد پرونده سوریه را در مذاکرات هسته ای وارد کند، باید عقب نشینی هایی انجام داده و امتیازاتی به طرف مقابل بدهد که برخلاف منافع سوریه است و این را نه ایران و نه سوریه نخواهند پذیرفت.
این ابداً به آن معنا نیست که ایران از عرصه سوریه و تلاش برای راه حل سیاسی بحران این کشور دور باشد، از 3 هفته پیش حسین امیر عبداللهیان معاون وزیر خارجه ایران به مسکو رفت تا با مقامات روسیه در زمینه اوضاع سوریه رایزنی کند. هیئت سوریه نیز بعد از مذاکرات از ادامه حمایت روسیه از این کشور استقبال کرد، این حمایت همچنان پر قدرت وجود دارد و کم نشده است، چرا که - بنا بر اطلاعات موجود- این موضع بر اساس تصمیمی است که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه شخصاً اتخاذ کرده است و خواستار حمایتهای سیاسی و نظامی و دیپلماتیک از سوریه شده، علاوه بر اینکه تصمیم اخیر مسکو در راستای ارائه حمایتهای اقتصادی نیز در این راستا قرار دارد. مسکو علاوه بر حمایت از دمشق به دنبال راه حل سیاسی است، این کشور سیگنال هایی را به آمریکا ارسال کرده مبنی بر اینکه در کنار حمایت از دمشق به دنبال راه حل سیاسی برای بحران سوریه است و در این راستا با مخالفان سوریه دیدار می کند. برای مسکو مهم نیست که بخشی از مخالفان سوریه در این نشست ها شرکت داشته باشند یا نه، بلکه مهم این است که برای ادامه گفتگوها با گروه های مخالف سوریه دیدار کند. اگر این گفتگوها نتایج مثبتی داشته باشد مسکو از آن استقبال خواهد کرد.
تلاش روسیه برای حل سیاسی موضوع سوریه در زمانی است که آمریکاییها کم کم به این نکته اعتقاد پیدا کردند که جایگزینی برای بشار اسد وجود ندارد. آنها تاکنون از دیدگاه های قبلی خود در مورد برکناری بشار اسد عقب نشستند و امروز هیچ مشکلی با ابقای وی تا پایان دوره ریاست جمهوری اش ندارند.
ایران میداند که آمریکاییها تمایل زیادی به گفتگو با این کشور در مورد مسائل منطقه دارند، آنها در این زمینه به نامه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به امام خامنهای اشاره میکنند، این در حالی است که اوباما در اظهارات مطبوعاتی خود سخنان متفاوتی را بیان میکند. وی حتی در زمان رایزنیهای هسته ای جان کری و وندی شرمن سیگنالها و اشارههای ضمنی به طرف ایرانی ارسال میکردند مبنی بر اینکه تهران باید در روند رسیدن به توافق در زمینه برنامه هستهای تسریع کند تا مسائل مهم تردر منطقه مورد بررسی قرار گیرد، اما تاکنون هیچ مذاکرهای با آمریکاییها در مورد مسائل منطقهای صورت نگرفته است.
در مورد عربستان سعودی ایران باب گفتگو با این کشور را نبسته است، به گفته ایرانیها، ریاض تمایل زیادی به گفتوگو با تهران دارد، البته پیشتر مقدمات سفر محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران به عربستان در عید قربان گذشته در حال انجام بود، اما سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان اظهاراتی مطبوعاتی بر ضد ایران انجام داد و از تهران خواست تا اشغالگری خود در سوریه و عراق و یمن را متوقف کند، این اظهارات مناسبات دوجانبه را متشنج و مقامات داخلی ایران به ویژه اعضای مجلس شورای اسلامی را ناراحت کرد. چند روز پیش نیز ظریف پیامی را در مورد مذاکرات هستهای اخیر با گروه 1+5 به تعدادی از همتایان بینالمللی خود ارسال کرد. الفیصل در پاسخ به این نامه تأکید کرد که در انتظار سفر ظریف به ریاض است. ایران اعلام کرده که قبل از انجام سفر، الفیصل باید با گفتگوی مطبوعاتی فضا را مناسب کند، مقدمات انجام این سفر با ادامه تماسها بین 2 طرف از طریق کانالهای دیپلماتیک در دست انجام است.
ایرانیها پیشتر به طرف سعودی اعلام کردند که آمادگی دارند در صورت ایجاد فضای مناسب در مورد تمامی مسائل منطقهای از جمله لبنان با سعودیها رایزنی کنند، تهران اعتقاد دارد که امروز بعد از نشستهایی که بین حزبالله لبنان و جریان المستقبل برگزارشده و تأثیر زیادی در تسریع در راه حل بن بست این کشور خواهد داشت، فضای مذکور ایجاد شده است.
مقامات ایرانی می گویند که ژیرو گفته پارلمان لبنان باید در این زمینه فعال شود، وی پیشنهاداتی را به طرف ایرانی جهت فعال سازی نقش پارلمان در پرونده تعیین رئیس جمهور ارائه کرده است، در این زمینه تهران در مورد آینده لبنان خوشبین است و معتقد است که این کشور میتواند مراحل سخت موجود و شرایط ویژه کنونی در منطقه را پشت سر بگذارد.
تهران در زمینه ترکیه نیز معتقد است که این کشور به صورت تدریجی سیاستهای خود در قبال سوریه را تغییر میدهد، به ویژه بعد از اینکه حلقه محاصره حلب از سوی ارتش سوریه تکمیل شد و راه برای ارسال کمکهای لجستیک [برای گروههای تروریستی ] بسته شد. موضوع سوریه مورد توجه جدی تهران و آنکارا قرار دارد و در این زمینه مذاکرات و گفتگوهای مستمری بین این 2 طرف در جریان است، این روند به ویژه قبل از سقوط موصل به دست داعش ملموس تر بود. ایران و ترکیه برنامه کاری مشخصی در این رابطه داشتند و ده بند در این زمینه مورد بررسی قرار گرفت که در مورد 9 بند بین طرفین توافق وجود داشت، اما یک بند همچنان مورد اختلاف طرفین قرار دارد. آنکارا همچنان بر برکناری بشار اسد اصرار دارد و ایرانیها این موضوع را رد می کنند. به این ترتیب ایران و ترکیه تصمیم گرفتند بند مذکور را از میز گفتگوها حذف و هر کدام از طرفین ملاحظات و مواضع خود را نسبت آن داشته باشد.
ایرانیها از طرف ترک خواستند تا 9 بند را امضا کنند و بند آخر را کنار بگذارند، مذاکرات با ترکیه از سر گرفته شد، چرا که خاستگاههای مشترک زیادی جهت تفاهم در زمینه بحران سوریه وجود داشت. تهران به گفتگو و ادامه همگرایی با آنکارا ادامه میدهد و مناسبات خود با دولت ترکیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور را ادامه میدهد و مناسبات دوجانبه در تمامی ابعاد و زمینهها در حال توسعه است، البته یک نکته اختلافی بین دو کشور وجود دارد که در زمینه دیدگاههای آنها در قبال بحران سوریه است.
ترکیه و آمریکا مشکل مشترک در زمینه بحران سوریه دارند، آنها از آغاز حوادث سوریه هشدارها و تهدیداتی را بر ضد بشار اسد رئیس جمهور این کشور و دولت سوریه مطرح کرده اند و امروز نمیتوانند به راحتی از آن عقب نشینی کنند. ایرانی ها اعتقاد دارند که آنها نمی بایست در مطرح کردن این سخن که بشار اسد و دولت سوریه به پایان راه رسیده است، عجله می کردند تا امروز با این بنبست مواجه نباشند.
در ابعاد عربی باید گفت که دیدگاههای عمومی عربی در مورد مذاکرات هستهای ایران با غرب دو رویکرد دارد، برخی مسئولان کشورهای عربی از ایرانیها در مورد مسائل مطرح شده در مذاکرات هستهای و پروندههای منطقهای و عربی موجود سوال میکنند، اما برخی دیگر از مسئولان عربی اعتقاد دارند که اگر مذاکرات هستهای انجام شود و پروندههای منطقهای بررسی نشده و راه حلی برای آن به دست نیاید، مشکل بزرگی برای عربها ایجاد خواهد شد.
در زمینه پرونده ریاست جمهوری لبنان، ایرانیها این موضوع را با چندین دولت مطرح کرده اند، آنها اعتقاد دارند که فرانسه فعالترین کشور در این زمینه است که به موضوع انتخابات ریاست جمهوری اهمیت میدهد. رایزنیها و تماسهای ایران از مدت ها پیش با طرف فرانسوی ادامه پیدا کرده و پاریس هم زمان هماهنگی با طرف سعودی و همگرایی با این کشور را نیز دنبال میکند. ایرانی ها اعتقاد دارند که فرانسویها فکر می کنند هر توافق نظر بین تهران و پاریس در زمینه انتخاب رئیس جمهور ناچار باید پیشتر با موافقت و رضایت ریاض همراه باشد.
به نظر میرسد رویکرد فرانسه در زمینه کنار گذاشتن کاندیداتوری میش عون رئیس جریان آزاد ملی لبنان و سمیر جعجع رئیس حزب نیروهای لبنانی از ریاست جمهوری مشخص است تا فضا برای کاندیداهایی فراهم شود که حساسیت سیاسی بین طرفین اساسی ایجاد نکنند. اما در مقابل ایرانیها حساسیتهای سیاسی که بر عرصه سیاست این کشور و مواضع مختلف لبنان فشار وارد میکنند را به خوبی میشناسد. ژیرو در سفر اخیری که به لبنان داشت ضمن دیدار با میشل عون از سوی شنید که به هیچ وجه قصد عقبنشینی از کاندیداتوری برای ریاست جمهوری را ندارد، سید حسن نصرالله دبیرکل حزبالله لبنان نیز همچنان بر کاندیداتوری عون برای ریاست جمهوری و حمایت از وی اصرار دارد، چرا که او در سختترین روزها به ویژه در جنگ لبنان در سال 2006 در کنار مقاومت قرار داشت.