بسم اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ

::درس سی ام به تاریخ: 25 شهریور 94

::قرار چهل روزه : نماز اول وقت

::قرار روز :یا خالِقُ یا رازِقُ

::هدیه به : حضرت عیسی علیه السلام

::تدبر در سوره مبارکه : علق / بخش دوم

محتوا و فضيلت سوره:

مشهور در ميان مفسران اين است كه اين سوره نخستين سوره ‏اى است كه بر پيغمبر گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و آله نازل شده، و محتواى آن نيز مؤيد همين معنى است.

در آغاز به پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله دستور قرائت و تلاوت مى‏ دهد و سپس از آفرينش اين انسان با عظمت، از يك قطعه خون بى‏ ارزش، سخن مى‏ گويد.

در مرحله بعد از تكامل انسان در پرتو لطف و كرم پروردگار، و آشنائى او به علم و دانش و قلم بحث مى‏كند.

و در مرحله بعد، از انسان هاى ناسپاسى كه على رغم اين همه موهبت و اكرام الهى راه طغيان را پيش مى‏ گيرند سخن به ميان مى‏ آورد.

و سر انجام به مجازات دردناك كسانى كه مانع هدايت مردم و اعمال نيك اند اشاره مى‏ كند و سوره را با دستور سجده و تقرب به درگاه پروردگار پايان مى‏ دهد.

در فضيلت تلاوت اين سوره از امام صادق عليه السّلام نقل شده است كه فرمود:

 «هر كس در روز يا شب سوره «اقرا باسم ربّك» را بخواند، و در همان شب يا روز بميرد شهيد از دنيا رفته است و خداوند او را شهيد مبعوث مى‏ كند و در صف شهيدان جاى مى‏ دهد، و در قيامت همچون كسى است كه با شمشير در راه خدا همراه پيامبر خدا جهاد كرده است.»          

شأن نزول:

در روايات آمده است كه پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله به كوه «حرا» رفته بود جبرئيل آمد و گفت: اى محمّد بخوان! پيامبر صلّى اللّه عليه و آله فرمود: من قرائت كننده نيستم.

جبرئيل او را در آغوش گرفت و فشرد، و بار ديگر گفت: بخوان! پيامبر صلّى اللّه عليه و آله همان جواب را تكرار كرد، بار دوم نيز جبرئيل اين كار را كرد، و همان جواب را شنيد، و در سومين بار گفت: (اقرأ باسم ربك الذى خلق ...) (تا آخر آيات پنج گانه(

اين سخن را گفت و از ديده پيامبر صلّى اللّه عليه و آله پنهان شد.

رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله كه با دريافت نخستين اشعه وحى سخت خسته شده بود به سراغ خديجه آمده، و فرمود: «زمّلونى و دثّرونى مرا بپوشانيد و جامه‏اى بر من بيفكنيد تا استراحت كنم».

 «طبرسى» در «مجمع البيان» نيز نقل مى‏كند كه: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله به خديجه فرمود: هنگامى كه تنها مى‏شوم ندائى مى‏ شنوم (و نگرانم!(

خديجه عرض كرد: خداوند جز خير در باره تو كارى نخواهد كرد، چرا كه به خدا سوگند تو امانت را ادا مى‏كنى، صله رحم به جا مى‏آورى، در سخن گفتن راستگو هستى.

 «خديجه» مى‏گويد: بعد از اين ماجرا ما به سراغ «ورقة بن نوفل» رفتيم (او از آگاهان عرب و عمو زاده خديجه بود) رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله آنچه را ديده بود براى «ورقه» بيان كرد، ورقه گفت: هنگامى كه آن منادى به سراغ تو مى‏ آيد دقت كن ببين چه مى‏ شنوى؟ سپس براى من نقل كن.                   

 پيامبر صلّى اللّه عليه و آله در خلوتگاه خود اين را شنيد كه مى ‏گويد: اى محمّد بگو: بسم اللّه الرّحمن الرّحيم الحمد للّه ربّ العالمين- تا- و لا الضّالّين، و بگو: لا اله الّا اللّه، سپس حضرت به سراغ ورقه آمد و مطلب را براى او بازگو كرد.

 «ورقه» گفت: بشارت بر تو، باز هم بشارت بر تو، من گواهى مى‏دهم تو همان هستى كه «عيسى بن مريم» بشارت داده است! و تو شريعتى همچون «موسى» دارى تو پيامبر مرسلى، و به زودى بعد از اين روز مأمور به جهاد مى‏شوى و اگر من آن روز را درك كنم در كنار تو جهاد خواهم كرد! هنگامى كه «ورقه» از دنيا رفت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمود: «من اين روحانى را در بهشت (بهشت برزخى) ديدم در حالى كه لباس حرير بر تن داشت، زيرا او به من ايمان آورد و مرا تصديق كرد».

البته در بعضى از كلمات مفسرين، يا كتب تاريخ، مطالب ناموزونى در باره اين فصل از زندگى پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله به چشم مى‏ خورد كه مسلما از احاديث مجعول و اسرائيليات است.

به نظر مى ‏رسد اين گونه روايات ضعيف و ركيك، ساخته و پرداخته دشمنان اسلام است كه خواسته‏ اند هم اسلام را زير سؤال برند و هم شخص پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله را.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

ف - پورسلطان